راهنمای کشوری تغذیه برای برنامه پزشک خانواده

راهنمای کشوری تغذیه برای برنامه پزشک خانواده

فرمت: pdf  تعداد صفحات:116

پیشگفتار

مقدمه

فصل اول:تغذیه جامعه

1.امنیت و ایمنی غذایی

2.معرفی هرم غذایی

3.ارزیابی نمایه توده بدنی

• لاغری
• اضافه وزن وچاقی

4.تغذیه درمراکز غذاخوری

5.تغذیه در بحران

6.بوفه مدارس

7.اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی:

• نان
• روغن
• لبنیات
• نمک
• نوشیدنی ها
• تخم مرغ

8.ریزمغذی ها(مکمل ها، غنی سازی، مکمل یاری و … و توصیه های تغذیه ای کاربردی)

• ید
• آهن
• کلسیم
• روي
• ویتامینA
• ویتامینD

فصل دوم: تغذیه گروههای سنی

• تغذیه کودکان زیر 5 سال
• تغذیه در سنین نوجوانی، جوانی و مدرسه
• تغذیه دوران بارداری و شیردهی
• تغذیه دوران میانسالی
• تغذیه دوران سالمندی

فصل سوم: تغذیه در بیماریهای غیرواگیرشایع

• سندرم متابولیک(Metabolic syndrome)
• بیماري های قلبی و فشار خون بالا(Cardiovascular Diseases)
• هایپر لیپیدمی(Hyperlipidemia)
• دیابت(Diabetes Mellitus)
• کم کاری تیروئید(Hypothyroidism)
• پوکی استخوان(Osteoporosis)
• آرتروز(Osteoarthritis)
• سرطان پروستات(Prostate Cancer)
• سرطان پستان(Breast Cancer)
• سرطان کولورکتال(Colorectal Cancer)
• سرطان پوست(Skin Cancer )
• افسردگی(Depression)
• سکته مغزی به علت فشار خون بالا(CVA)
• پنومونی و آنفلوآنزا(Pneumonia & Influenza)
• آنمی فقر آهن(Iron Deficiency Anemia)
• هیپرتروفی پروستات(Benign Prostate Hypertrophy – BPH)
• زخم معده(Peptic Ulcer)
• سندرم روده تحریک پذیر(Inflammatory Bowel Syndrome – IBS)
• بیماری فیبروکیستیک پستان(Fibrocystic Diseases)

مقدمه

مناسب ترین استراتژی اجرای برنامه بیمه سلامت در قالب نظام ارجاع، برنامه پزشک خانواده است. در این برنامه،پزشک عمومی و تیم وی مسوولیت کامل سلامت افراد و خانوارهای تحت پوشش خود را بعهده داشته و پس ازارجاع فرد به سطوح تخصصی، مسوولیت پیگیری سرنوشت وی را نیز بعهده دارند. این برنامه با هدف تحقق عدالت در سلامت، ارائه خدمات سلامت بصورت تیمی و در قالب نظام ارجاع، جلب مشارکت سایر بخش های توسعه و هم چنین مردم در ارتقاء سلامت و درنهایت بهبود شیوه زندگی مردم به اجرا درامده است.

ارائه خدمات مشاوره تغذیه و رژیم درمانی دربرنامه پزشک خانواده جایگاه ویژه ای دارد. این خدمات در هر یک ازسطوح ابتدایی، پیشگیری، درمان و بازتوانی بیماریها از طریق ارزیابی وضع تغذیه، بررسی سابقه پزشکی و مصاحبه بابیمار، بررسی علایم بالینی و یافته های آزمایشگاهی، اندازه گیريهای آنتروپومتری، ثبت علایم حیاتی و برآوردنیازهای تغذیه ای و توصیه های تغذیه ای برای افراد سالم، گروه های خاص و گروه های آسیب پذیر شامل کودکان،نوجوانان، زنان باردار و شیرده، سالمندان و بیماران ارائه می شود.

در این کتاب توانمند سازی تیم سلامت برای ارائه آموزش تغذیه و ارائه توصیه های کاربردی تغذیه ای به مراجعه کنندگان مد نظر قرار گرفته است. درعین حال به منظور استاندارد سازی و ایجاد هماهنگی درارئه خدمات مشاوره تغذیه ورژیم درمانی برای موارد ارجاعی از سوی پزشک خانواده به متخصصین تغذیه به گونه ای که خدمات تخصصی تر مشاوره تغذیه ورژیم درمانی را براساس نوع بیماری و مشکل تغذیه ای خود دریافت نمایند می تواندمورد استفاده کارشناسان تغذیه همکار در تیم سلامت قرارگیرد. اعضای تیم سلامت با بهره گیری از مطالب این مجموعه می توانند در امر ارتقاء فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه که محور اساسی سلامت جامعه می باشد گام های موثری بردارند.

امنیت غذا و تغذیه

در کنفرانس جهانی غذا 1974 تامین امنیت غذایی جهان عمدتاً در گروی افزایش تولید وعرضه غذا دیده می شد وبرای اولین بار تامین غذای کافی به عنوان یک “حق انسانی” مطرح شده است .در یک دهه بعد، بانک جهانی مقوله امنیت غذایی  را”دسترسی همه افراد جامعه در تمام اوقات به غذای کافی برای داشتن زندگی سالم و فعال“ تعریف کرد و در نشست جهانی غذا در1996دسترسی آسان به غذای سالم، کافی و مقوی که نیاز های غذایی یک انسان سالم و فعال را به طور مستمر برآورده گردد مورد تاکید قرار گرفت. بدیهی است، دسترسی به غذای کافی مستلزم توانمندی اقتصادی ودسترسی فیزیکی است .

امنیت تغذیه ای(Nutrition Security)استفاده فیزیولوژیک و مصرف مقادیر مناسبی از غذای سالم و مغذی توسط همه افراد خانواده برای داشتن یک زندگی فعال، مولد و سالم است. نا امنی تغذیه ای بر اساس عدم پیروی ازالگوی غذایی مطلوب و کافی تعریف می شود. هدف از تأمین غذای مطلوب و کافی تنها رفع گرسنگی آشکار(سیری شکمی) نیست بلکه تامین نیازهای سلولی به مواد مغذی یعنی رفع گرسنگی پنهان رانیز دربر دارد(سیری سلولی).

در تعریف امنیت غذایی سه مقوله« پایداری در دریافت غذا » و « دسترسی به غذا » ،« موجود بودن غذا »محورهای اصلی هستند. در این اجلاس اکثر کشورها از جمله ایران متعد به کاهش میزان گرسنگی به میزان 50 % تا سال 2015 شدند. علی رغم تعهدات جهانی مبنی بر تامین امنیت غذایی، همچنان بیش از800 میلیون انسان از گرسنگی مزمن رنج میبرند و متاسفانه از سال 2006 این روند سیری صعودی داشته است. علل ناامنی غذایی ابعاد وسیعی از پدیده هایی نظیر قحطی، بی ثباتی در عرضه غذا، فقر،بیکاری، تورم اقتصادی، بیسوادی، ناآگاهی های تغذیه ای، حوادث، خشکسالی، سایر بلایا را در بر می گیرد. گرسنگی و بیماری از عواقب ناامنی غذایی در کوتاه مدت است ولی درطولانی مدت جمعیت به تدریج از توانایی های خود محروم شده و نمی تواند سهمی را در آموزش، اقتصاد و تولید داشته باشد.برخورد منطقی و رفع پایدار مشکل ناامنی غذایی نیازمند توجه به دلایل پایه ای آن نظیر زیرساخت های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و انتخاب استراتژی های مداخلاتی چند بخشی با مشارکت کلیه بخش های تاثیر گذار در سطوح ملی و محلی است.

نا امنی تغذیه ای بر اساس عدم پیروی از الگوی غذایی مطلوب و کافی تعریف می شود. هدف از تأمین غذای مطلوب و کافی تنها رفع گرسنگی آشکار(سیری شکمی) نیست بلکه تامین نیازهاي سلولی به مواد مغذی یعنی رفع گرسنگی پنهان رانیز دربر دارد(سیری سلولی). در تعیین الگوهای غذایی مطلوب و کافی، علاوه بر میزان انرژی دریافتی، میزان دریافت مواد مغذی کلیدی نیزدر نظر گرفته می شود. لذا توجه به اینکه انسان با انرژی احساس سیری میکند، تأمین انرژی را به تنهایی به عنوان شاخص سیری شکمی و تأمین انرژی همراه با مواد مغذی کلیدی را به عنوان شاخص سیری سلولی نام نهاده اند.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

مراقبت پیامدهای نامطلوب ایمن سازی

مراقبت پیامدهای نامطلوب ایمن سازی

فرمت: pdf  تعداد صفحات:180

مقدمه

بخش اول

آشنايی با واكسن های عمده مورد استفاده در كشور

توصيه های عمومی در واكسيناسيون

1_بررسی موقعيت های خاص

2_غربالگری در زمان واكسيناسيون

3_اقدامات پس از واكسيناسيون

واكسن آنفلوانزا

واكسن اوريون

واكسن ديفتری

واكسن سرخجه

واكسن سرخك

واكسن سل(BCG)

واكسن سياه سرفه

واكسن فلج اطفال

واكسن كزاز

واكسن مننگوكوك

واكسن هاری

واكسن هپاتيت ب

واكسن هموفيلوس آنفلوانزا تيپb

بخش دوم

نظام مراقبت پيامدهای نامطلوب ايمن سازی(AEFI)

1_طبقه بندی پيامدهای نامطلوب ايمن سازی(AEFIs)

2_تعاريف

3_بررسي موارد AEFI

4_پاسخ بهAEFIs

5_ارزيابی سيستم مراقبت سلامت ايمن سازی

6_نحوه گزارش دهی در نظام مراقبتAEFI

نحوه تكميل فرم شماره يك

نحوه تكميل فرم شماره دو

نحوه تكميل فرم شماره سه

7_وظايف كاركنان در نظام مراقبت پيامدهای نامطلوب ايمن سازی بر حسب سطح ارائه دهنده خدمت(SOP)

الگوريتم واكنش های موضعی شديد

علائم اختصاری

منابع

مقدمه

هدف ايمن سازی،حفاظت فرد و جامعه در برابر بيماری های قابل پيشگيری با واكسن است.گرچه واكسن های مورد استفاده از نظر ميزان اثربخشی،بسيار مورد اطمينان هستند و عوارض جانبی آنها ناچيز است اما به طور كلی هيچ واكسنی عاری از عوارض جانبی نيست.افرادی كه واكسن را دريافت ميكنند ممكن است دچار عوارض جانبی خفيف ناشی از مصرف آن شوندو يا در موارد نادر،با عوارض شديد و حتی تهديدكننده زندگی،مواجه شوند.اين واكنش هادر بعضی مواقع حاصل اثرات خود واكسن هستند و در بعضی ديگر به دليل خطا در نحوه نگهداری و يا تجويز واكسن اتفاق می افتند.به هرحال،علت هرچه باشد،هرگاه واكنش نامطلوبی متعاقب ايمن سازی بروز نمايد،باعث نگرانی مردم می شود تا جايی كه ممكن است از نوبت بعدی ايمن سازی كودكان خود،صرف نظر كنند.بايد در نظر داشت چنانچه كودكان،واكسن های خود را به موقع دريافت ننمايند،احتمال ابتلا به بيماری،عدم مصونيت و مرگ و مير در آنها بسيار زياد خواهد بود.نكته مهم ديگر در رابطه با عدم استقبال از برنامه واكسيناسيون، حتی اگرتوسط يك فرد باشد،خطر بروزهمه گيری بيماری و تهديد برنامه های ريشه كنی و حذف بيماری های قابل پيشگيری با واكسن دركلان است.برای افزايش پذيرش ايمن سازی و بالابردن كيفيت خدمات،بايد مراقبت ازپيامدهای نامطلوب ايمن سازی به عنوان بخشی تلفيقی در برنامه های ايمن سازی،منظورگردد.

توصيه های عمومی در واكسيناسيون

1.بررسی موقعيت های خاص

• واكسيناسيون در حاملگی

_به علت احتمال انتقال ويروس به جنين،واكسن های ويروسی زنده مثل MMR(اوريون،سرخك و سرخجه)،آبله مرغان و واكسن زنده ضعيف شده(live attenuated)آنفلوانزا منع مصرف دارند.البته تنها واكسن آبله (smallpox) كه قبلا در برنامه های ايمن سازی استفاده می شد قطعاً سبب آسيب جنينی می گرديد ولی در بقيه واكسن ها اين احتمال از نظرتئوريك وجود دارد.

_واكسن های غيرفعال(inactivated)چون قدرت تكثير ندارند،نميتوانند به جنين آسيبی برسانند.در مجموع اين واكسن ها در مواردی كه انديكاسيون آن وجود داشته باشد ميتوانند تجويز شوند.در بين اين واكسن ها،تزريق واكسن ويروس پاپيلومای انسانی (HPV) در زمان حاملگی ممنوع است.

_فرم غيرفعال واكسن آنفلوانزای فصلی در زمان بارداری مشكلی ايجاد نمی كند.

_خانم هايی كه در سن باروری هستند پس از تزريق MMR تا يك ماه نبايد حامله شوند.

_واكسن های دوگانه بزرگسال (Td) و TdaP(حاوی نوع بدون سلول سياه سرفه)در حاملگی ممنوع نيستند و بهترين زمان سه ماهه دوم يا سوم بارداری است.در صورت موجود بودن،واكسن TdaP نسبت به Td ارجح می باشد زيرا سياه سرفه را هم پوشش می دهد.

• نقص ايمنی

_در موارد نقص ايمنی استفاده از واكسن های ويروسی زنده ممنوع بوده و در اين افراد فقط واكسن های ويروسی غيرفعال می توانند بكار رود.اگر چه پاسخهای ايمنی نسبت به واكسيناسيون در اين افراد بعلت نقايص ايمنی از افراد عادی كمتر است و ممكن است ايمنی مناسبی را پس از دريافت واكسن نداشته باشند ولی به علت احتمال بالای عوارض ابتلا به عفونت ها در اين افراد،به كمك واكسيناسيون می توان از خطرات بيماری های قابل پيشگيری با واكسن(مانند آنفلوانزا، عفونتهای پنوموكوكی و مننگوكوكی شديد،عفونتهای هموفيلوس آنفلوانزای تيپ b وهپاتيت(B)جلوگيری كرد.

_اگر چه بيماران با نقص ايمنی مادرزادی،لوسمی،لنفوم و يا بدخيمی های منتشر نبايدواكسن های ويروسی زنده دريافت كنند، ولی در صورتی كه افرادی كه با آنها در يك محل زندگی می كنند،واكسن های MMR ،آبله مرغان،روتاويروس و واكسن زنده ضعيف شده آنفلوانزا دريافت كرده باشند،اشكالی پيش نمی آيد.

_برای بيماران مبتلا به سرطان كه تحت شيمی درمانی هستند و يا راديوتراپی می شوند،واكسن های ويروسی زنده ممنوع هستند و حداقل تا 3 ماه پس از قطع يا پايان درمان نبايد ازاين واكسن ها استفاده كنند.

_در افرادی كه تحت درمان با دزهای بالای كورتيكواستروئی دها(بيش از 20 ميلی گرم روزانه و يا بيش از 2 ميلی گرم بازای هر كيلوگرم وزن بدن پردنيزون روزانه به مدت 14 روز و يابيشتر )واكسن های ويروسی زنده ممنوع هستند.استروئيدهای استنشاقی كه برای آسم بكارمی روند،مشكلی نداشته و اين بيماران می توانند از واكسن های ويروسی زنده استفاده كنند.استروئيدهای استنشاقی كه برای آسم بكارمی روند،مشكلی نداشته و اين بيماران می توانند از واكسن های ويروسی زنده استفاده كنند.

• آلرژی نسبت به ساير مواد(غير از تركيبات موجود در واكسن)

فرم های غيراختصاصی آلرژی مانند آلرژی به پر پرندگان،پنی سيلين،كودكانی كه سابقه آلرژی در خانواده آنان وجود دارد و كودكانی كه تحت درمان آلرژی هستند،هيچكدام منعی برای واكسيناسيون محسوب نمی شوند.هيچ يك از واكسن هاحاوی آنتی ژن پرندگان و پنی سيلين نيست.

واكنش های آنافيلاكسی(بروز حساسيت های شديد ناشی ازIgE) نسبت به تركيبات موجود در واكسن مانند آنتی ژن های تخم مرغ يا نئومايسين از موارد منع مصرف قطعی واكسن است.اگر واكنش نسبت به اجزای واكسن از نوع آنافيلاكسی نباشد، تجويزواكسن مانعی ندارد.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

بیماریهای واگیر(پایه دو)

بیماریهای واگیر(پایه دو)

فرمت: pdf  تعداد صفحات:93

فهرست:

عنوان

ادامه پایه یک:

فصل اول:بیماری مالاریا

فصل دوم:بیماری آنفلوانزا

فصل سوم:بیماری تب مالت

فصل چهارم:بیماری هاری

فصل پنجم:بیماری سیاه زخم

فصل ششم:بیماری قارجی (کچلی)

فصل هفتم:بیماری سالک

فصل هشتم:بیماری جرب یا گال

فصل نهم:بیماری مننژیت

فصل دهم:بیماری توکسوپلاسموز

فصل یازدهم:بیماری طاعون

فصل دوازدهم:بیماری تیفوس

فصل سیزدهم:بیماری سفلیس

فصل چهاردهم:بیماری سوزاك

فصل پانزدهم:بیماری ایدز

مقدمه:

بیماریهای عفونی واگیرداراز قدیمی ترین دشمنان سلامت بشر هستند.همه گیريهای بزرگ ایجادشده توسط برخی ازآن ها(مانندوبا_طاعون وآنفلوآنزا)در قرن های گذشته خسارات سنگینی برجامعه بشری واردکرده است.

علیرغم پیشرفت های شگرف علم پزشکی در زمینه های پیشگیری و درمان بیماری واگیر،متأسفانه هنوز هم بیماریهای عفونی با قابلیت ایجاد اپیدمی به عنوان یک مشکل بهداشتی در سراسر جهان مطرح هستند.بروزمقاومت دارویی در عوامل بیماری زا و یا ناقلین آن ها،بازگشت مجدد برخی بیماریها به مناطقی که سال هاعاری از آن بیماری بوده اند.(بیماری های باز پدید)،و ظهور بیماری های جدید(بیماری های نو پدید)،وجودشرایط خاص و فوق العاده جمهوری اسلامی ایران از ابعاد مختلف،اعم از پتانسیل بروز حوادث غیرمترقبه،واقع شدن در منطقه مدیترانه شرقی،همسایگی با کشورهای در حال توسعه با شاخص های نامطلوب سلامتی،تنوع آب و هوایی،وسعت جغرافیایی زیاد،جابجایی جمعیت و مهاجرپذیری،خیل عظیم پناهندگان ازکشورهای همسایه، وجود مناطق روستایی توسعه نیافته،تغییرات جدی شرایط اقلیمی و آسیب محیط زیست باعث گردیده تا احتمال بروز همه گیری و طغیان بیماری های واگیردار همواره کشور را تهدید نماید.برای مدیریت صحیح کنترل بیماریهای واگیر،اطلاعات جامع و به روز درخصوص آنها موردنیاز است و ابزار تأمین این اطلاعات،نظام مراقبت بیماری ها است.

یکی از دلایل عدم گزارش دهی مناسب و به موقع این بیماری ها،آشنائی ناکافی کارکنان رده های بهداشتی و درمانی با ضرورت و فواید این امر و چگونگی انجام آن است.

مالاریا

تعریف:یک بیماری انگلی تک یاخته ای است که بوسیله پشه آنوفل و از طریق نیش آن منتقل می شود.نشانه های مقدماتی 4 نوع مالاریای انسانی ممکن است آن اندازه به هم شبیه باشندکه تشخیص انها ازیکدیگر بدون بررسی آزمایشگاهی غیرممکن باشد علاوه بر این روند تب بیماردر چند روز اول بیماری مشابه مراحل اولیه بیماری های دیگر(باکتریایی،ویروسی،انگلی)است.

علائم بالینی:این بیماری به صورت عفونت حاد و در بیشتر موارد به شکل خفیف ایجاد می شود ویژگی علائم بالینی آن تب های متناوب همراه با حمله دوره ای است.4 گونه از انگل پلاسمو دیوم سبب ایجاد مالاریا می شودکه ازبین آنها مالاریا فالسیپارم تب 2 روز یکباربدخیم،لرز،عرق،سرفه،اسهال وناراحتی های تنفسی ایجادمی کند.این بیماری برخی اوقات پیشرفت نموده سبب زردی،اختلال انعقاد خون،نارسایی کبدوکلیه،آنسفالیت حاد،ورم ریوی ومغزی،اغماومرگ می شود.

نشانه های خطر بالینی:ناتوانی در خوردن و آشامیدن_استفراغ مکرر_تشنج درطی بیماری کنونی_اختلال هوشیاری یا گیجی_ ناتوانی در نشستن و ایستادن_اختلال تنفسی_تببالا(رکتال بالای 40درجه یا زیربغل بالای5/39)_زردی ودرگیری کبد_ادرار تیره رنگ.

سایر اشکال انگل مالاریا معمولا خطرمرگ ندارنداین گونه هابیماری خفیف تری راایجاد می کنندکه باعلائم بی قراری مبهم و افزایش آرام درجه حرارت بدن شروع شده سپس لرزتوام با احساس سرماوتب شدیدگاهی سردرد وتهوع و استفراغ ومتعاقب آن تعریق زیادایجاد می شود.دربرخی ازافراد علاوه برعلائم کلاسیک بیماری درد عضلانی ودردهای مفصلی نیزمشاهده می شود . آلودگی باانگل پلاسمودیوم مالاریاتب3روزیکبار وسایر گونه ها تب2روز یکبارایجاد می کند.

تشخیص:با مشاهده انگل درلام خون محیطی انجام می شود ممکن است برای تشخیص آلودگی به دلیل دیده نشدن انگل در بیمارانی که تازه درمان شده اند ویا تحت رژیم درمانی شدیدقرار داشته اند آزمایشهای میکروسکوپی مکرر در هر12 تا24ساعت یکبار بسیار ضرورت دارد.بهترین نمونه برای تشخیص لام خونی است که درهنگام لرز ازبیمارگرفته می شود.برای ارزیابی درمان نیز در روزهای3و7و14و21لام تعقیب تهیه می شود.

عامل عفونت:تک یاخته های انگلی ازجنس پلاسمودیوم شامل:پلاسمودیوم فالسیپارم،پلاسمودیوم ویواکس،پلاسمودیدم مالاریه وپلاسمودیوم اووال.

بروز آلودگی مخلوط بابیش ازیک نوع پلاسمودیوم اندمیک(بومی)بیماری نادر نیست.

وقوع:تقریبا نیمی از جمعیت جهان دربیش از یکصدکشور جهان درمعرض خطربیماری هستند.

کشور ما یکی ازمناطق مهم مالاریا خیزدرجهان به شمار می رود.بیماری ناشی ازگونه های ویواکس،فالسی پارم ومالاریادرنقاط مختلف مملکت ومخصوصامناطق شرقی و جنوب شرقی یافت می شود.در حال حاضرمنطقه مشکل کشوراز نظر بروزوشیوع بیماری مالاریا شامل استان هرمزگان،استان سیستان و بلوچستان،و مناطق گرمسیر استان کرمان می باشد.

منطقه مشکل:در این مناطق ظهور آنوفل های مقاوم به حشره و سویه های پلاسمودیوم فالسی پارم مقاوم به کلرو کین و هم چنین ترددمهاجران بیگانه،کنترل بیماری رابا مشکل مواجه ساخته است.مسافرت به این مناطق خطرابتلا به مالاریا راافزایش می دهد.

مخزن:به غیر از مالاریا فالسی پارم که نزد انسان،میمونهای افریقایی وآمریکایی شیوع داردانسان تنهامخزن مهم انگل های مالاریای انسانی است.

روش انتقال:انتقال انگل به انسان به وسیله نیش پشه آنوفل ماده آلوده صورت می گیرد.اغلب گونه های این پشه در غروب و ساعات اولیه شب تغذیه می کننداوج فعالیت برخی از آنوفل های مهم درحوالی غیر شب و یا ساعات اولیه صبح است. هنگامی که یک پشه آنوفل ماده خون انسان بیمار را(دارای اشکال جنسی پلاسمودیوم)می خورد.چرخه تکامل انگل دربدن حشره آغاز می شود.

مدت زمانیکه برای سیر تکاملی انگل دربدن پشه لازم است بسته به نوع پلاسمودیوم ودرجه حرارت محیط بوده،بین8تا35روز طول می کشد.تعدادی ازانگلهای درحال تکامل به غدد بزاقی پشه می روندبالغ شده به مرحله آلوده کنندگی می رسندوپشه هنگام خونخواری انگل هارا به میزبان منتقل می کند.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

بهورز و بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید

بهورز و بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید

فرمت: pdf  تعداد صفحات:31

مقدمه

كم كاری تيروئيد يكی از علل مهم قابل پيشگيری عقب ماندگی ذهنی در نوزادان است. در صورت وجود كم كاری تيروئيددر جنين، اختلالاتی در ارگانهای مهم از جمله سيستم عصبی مركزی و اسكلتی ايجاد می شود، اغلب نوزادان در بدو تولدكاملا طبيعی به نظر می رسند، تشخيص دير هنگام و با تأخير موجب عقب ماندگی ذهنی و اختلال در رشد و نمو نوزادمبتلا خواهد شد.

اپيدميولوژی بيماری در جهان و ايران:

بطور كلی ميزان بروز بيماری در جهان در هر 3000 تا 4000 تولد زنده برآورد شده است اين ميزان در كشورهای آسيايی در مقايسه با كشورهای اروپايی بيشتر است كه از علل اين اختلاف می توان به موارد زير اشاره نمود:

1. وجود هم خونی بيشتر، كه در افراد يك قوم با نژاد خاص وجود دارد.
2. كمبود يد درمنطقه كه شانس بروز كم كاری تيروئيد بخصوص نوع گذاری آن افزايش می دهد.
3. احتمال تغييرات خاص ژنتيكی در افراد ساكن آسيا بيشتر است.

با توجه به پژوهش های انجام شده در شهرهای اصفهان ، تهران و شيراز ميانگين بروز كم كاری تيروئيد در ايران ١در هر1000تولد زنده تخمين زده می شود.با انجام غربالگری به موقع نوزادان باعث شناسايی زود رس به كم كاری و در نتيجه درمان سريع و به موقع خواهد شد.

دلايل پيشگيری و غربالگری كم كاری تيروئيد نوزادی

1. ميزان بروز بيماری يك در سه هزار تا چهار هزار تولد می باشد كه حاكی از ميزان بروز بالای بيماری در جهان می باشد.
2. به دليل كم و غير اختصاصی بودن علائم و نشانه های كم كاری تيروئيد در اوايل دوران شيرخوارگي و نوزادی، در اغلب
   موارد تشخيص بيماری با تأخير صورت ميگيرد.
3. شناسايی و درمان با تأخير بيماری، با عوارض جبران ناپذير مغزی بويژه كاهش شديد ضريب هوشی در مبتلايان همراه است.
4. در صورت شناسايی و درمان به موقع بيماری كه در برنامه های غربالگری كاملا ممكن است، از عوارض بيماری پيشگيری بعمل می آيد.
5. آزمونهای غربالگری با درجه حساسيت و اختصاصی بودن بالا در دسترس می باشد(TSH_T4 ویاهردو)
6. درمان بيماری به راحتی امكان پذير است و نياز به اقدامات پرهزينه و بيمارستانی ندارد
7. درمان كم كاری تيروئيد در صورتی كه به موقع آغاز شود كاملا موثر است.

تيروئيد و كار غده تيروئيد

تيروئيد غده كوچكی است كه در جلوی گردن قرار دارد وظيفه اصلی غده تيروئيد توليد و ترشح هورمونی به نام تيروكسين در بدن ميباشد. اين هورمون نقش مهمی در سوخت و ساز سلولهای مختلف و رشد و نمو بدن دارد. اثرات هورمون دررشد و تكامل مغز بسيار مهم و ضروری می باشد در صورتی كه به هر دليل اين هورمون در بدن توليد نشود يا توليد آن كم باشد عوارض مختلفی در بدن بوجود می آورد كه در سنين مختلف اين عوارض متفاوت می باشند. گاهی توليد بيش از حدطبيعی هورمون نيز سبب مشكلات عديده می شود.

بيماری كم كاری تيروئيد و علائم مربوط به آن

به هر علتی هورمون تيروكسين در بدن نوزاد، كم باشد و يا عملكرد طبيعی نداشته باشد اين بيماری بوجود می آيد كه علايم آن در نوزادان مبتلا به شرح زير است:

تولد بعد از هفته 42 حاملگی، يرقان (زردی) طول كشيده، ادم در نوزادان، مك زدن ضعيف، شير نخوردن به مقدار كافی كاهش درجه حرارت بدن، كبودی در انگشتان دست و پا، مشكلات تنفسی، وزن نگرفتن، كاهش دفعات دفع مدفوع،يبوست، زبان بزرگ و صدای گريه خشن. اين علايم در هفته اول تولد قابل تشخيص می باشد.

عوارض كم كاری تيروئيد

رشد و تكامل مغز تا حدود 3 سالگی ادامه دارد، به همين دليل كم كاری تيروئيد باعث عوارض جبران ناپذيری بر رشد وتكامل مغز و اعصاب مركزی نوزاد ميشود. رشد طولی و قد نوزاد نيز تحت تأثير اين بيماری قرار گرفته و كند می شودبنابراين اين بيماری با عوارضی نظير عقب ماندگی ذهنی، كوتاهی قد و كاهش شنوايی همراه است، غربالگری نوزادان درسنين 3 تا 5 روز بعد از تولد از اهميت بسيار زيادی برخوردار می باشد.

برای جلوگيری از بروز عوارض بيماری در نوزادان، تشخيص به موقع در همان روزهای اول زندگی و درمان در اسرع وقت باقرص لووتيروكسين می باشد كه بر اساس تجويز پزشك در شير مادر و يا آب حل شده و به نوزاد خورانده شود.

شرح وظايف بهورز در برنامه كم كاری تيروئيد

1. شناسايی و آموزش زنان باردار در مورد بيماری كم كاری تيروئيد و عوارض آن و تأكيد بر لزوم انجام غربالگری نوزاد درسنين 3 تا 5 روز بعد از تولد.
2. آموزش عموم مردم درباره بيماری و عوارض آن
3. غربالگری نوزادان در روز 3 تا 5 بعد از تولد شامل: تكميل فرم اطلاعات كاغذ فيلتر(فرم شماره 1) نمونه گيری از پاشنه پا، خشك كردن نمونه اخذ شده در دمای اتاق به مدت 3 ساعت و گذاشتن آن در پاكت مخصوص و ارسال آن در اسرع وقت به آزمايشگاه مركز بهداشت.
4. پيگيری جهت تحويل به موقع جوابهای آزمايش از طريق كاردان منطقه
5. فراخان، ارجاع و پيگيری نوزادان مشكوك(TSHمساوی يا بيشتر از5 تا mv/l 9/9 به شرط آنكه سن نوزاد هنگام نمونه گيری مجدد 10 روز و بيشتر باشد و چنانچه نتيجه آزمايش اوليه mv/l 10 و بيشتر بود ارجاع فوری صورت پذيرد).
6. ثبت نتيجه آزمايشTSHدر فرم كودك سالم در پرونده خانوار
7. ثبت و گزارش اطلاعات (فرم آمار ماهيانه)

دستورالعمل تهيه نمونه از پاشنه پای نوزاد: قدم به قدم

هدف از اين غربالگری، شناخت بيماری كم كاری تيروئيد و جلوگيری از بروز عقب ماندگی ذهني در نوزادان است بنابراين:

_ از همه نوزادانی كه زنده متولد شده اند، بدون توجه به زمان ترخيص از زايشگاه بايد نمونه گيری انجام شود.

= مهمترين نكته در نمونه گيری زمان و استفاده صحيح از كاغذ فيلتر است.

_ زمان بندی در برنامه غربالگری و صحت عمل خونگيری خيلی مهم است.

نكته: 1_ اگر سن نوزاد در هنگام نمونه گيری« 3-7 روزه »باشد و جهت نمونه گيری به مراكز نمونه گيری هيپوتيروئيدی مراجعه نمايد و جواب آزمايش اولين فيلتر پيپر آن TSHبین 9/9_5 باشد برابر دستورالعمل لازم است 48 ساعت پس ازرؤيت اولين جواب(15_10روزگی نوزاد)برای نمونه گيری مجدد از پاشنه پا نوزاد فراخوان شده و فيلتر پيپر دوم تهيه وبه آزمايشگاه رفرانس استان ارسال گردد. چنان چه جواب نمونه دوم 5>TSH باشد نوزاد سالم بوده و نياز به پيگيری ندارد. اما اگرTSH فيلتر پيپر دوم مساوی و يا بيشتر از 5 باشد جهت آزمايشات تكميلی و سرمی به آزمايشگاه همكار يامنتخب شهرستان ارجاع گردد.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید: