هموویژلانس و اهمیت آن

هموویژلانس و اهمیت آن

فرمت: pdf  تعداد صفحات:169

همو به معنای خون و VIGILANCE به معنای مراقبت است و ترکیب مراقبت از خون به عنوان برگردان هموویژلانس بکار می رود.

در واقع هموویژلانس به معنای مراقبت از دریافت کنندگان خون و فرآورده های خونی در مقابل عوارض نا خواسته ناشی از انتقال خون است.

تعریف

مراقبت از خون (هموویژلانس) یک سیستم نظارت کشوری بر سلامت خون و فرآورده های آن در تمام مراحل (زنجیره انتقال خون) یعنی از زمان خون گیری از اهداکنندگان تا پیگیری دریافت کنندگان خون و فرآورده ها، گردآوری و تجزیه و تحلیل داده های مربوط به اثرات ناخواسته انتقال خون و اعلام خطر به منظور تصحیح و و اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع مجدد آنها است همچنین ضرورت قابل ردیابی بودن خون و فرآورده ها از اهداکننده تا دریافت کننده، در بیمارستان های دولتی، خصوصی و مراکز انتقال خون توصیه شده است .

هموویژلانس در ایران و جهان

در ایران تاکنون هیچگونه سیستم سازمان یافته ای در این خصوص وجود نداشته است و به همین علت اطلاعات و آماردقیقی درباره میزان وقوع ترانسفوزیون و میزان بروز رویدادها و واکنش های ناخواسته ناشی از انتقال خون وجود ندارد. هرچند با تصویب آیین نامه کمیته های بیمارستانی پیشرفت هایی در برخی بیمارستان ها حاصل شد ولی تا به حال گزارش عوارض ناشی از تزریق خون به درستی انجام نشده و هنوز مشکلات زیادی در این خصوص در بیمارستان ها موجود است و همچنان نیاز به یک سامانه مناسب برای ردیابی تزریق خون و گزارش عوارض احتمالی وجود دارد.

اهداف اجرای هموویژلانس

1. گزارش عوارض ناشی از تزریق به صورت سیستماتیک و جمع آوری در یک واحد
2. گردآوری و تجزیه و تحلیل داده های مربوط به اثرات ناخواسته انتقال خون و اعلام خطر به منظور تصحیح و اخذ اقدامات اصلاحی لازم براي جلوگیری از وقوع مجدد آنها
3. مستند سازی موارد تزریق خون در یک بیمارستان و بررسی مقایسه ای آن در سال های متوالی
4. هدایت و ارتقای تزریق خون در بیمارستان ها

یاد گیری از اشتباهات ⇐ رفع علل ریشه ای اشتباهات به منظور جلوگیری از تکرار مجدد آنها

موثربودن سیستم هموویژلانس بستگی دارد به :

شناسایی وتشخیص عوارض+مستندسازی+گزارش آنها ⇐ پیش نیاز: گزارش تمام عوارض مرتبط با تزریق خون ⇐ تجزیه وتحلیل عوارض واخذ اقدامات اصلاحی مناسب به جهت پیشگیری از وقوع مجددآنها

آشنایی با انواع فرآورده های خونی و نحوه نگهداری،اندیکاسیون ها و علایم اختصاری

وظایف سازمان انتقال خون

1. انتخاب اهدا کننده سالم
2. آزمایشات لازم بر روی خون های اهدایی (بررسی HIV و HBV و HCV و سیفلیس و تعیین گروه خون)
3. تهیه فرآورده های مختلف نظیر گلبول قرمز، پلاکت، پلاسما،کرایو و سایر فرآورده ها نظیر گلبول قرمز شسته شده یا اشعه دیده و…
4. نگهداری صحیح فرآورده های خونی
5. ریلیز و پخش خون

• یک واحد خون کامل پس از طی مراحل مختلف سانتریفیوژ می تواند به واحدهای گلبول قرمز متراکم
• (RBC) ،پلاکت،پلاسمای تازه منجمد (FFP) و
• کرایو پرسیپیتات تبدیل گردد. از پلاسمای به دست آمده در بخش های پالایش می توان محصولات مختلفی از قبیل آلبومین، ایمونوگلوبولین ها، فاکتورهای انعقادی و آنتی سرم های مختلف تهیه نمود.
• فرآورده های خون آن دسته از مواد تشکیل دهنده خون هستند که کاربرد درمانی داشته، می توانند بوسیله سانتریفیوژ ، فیلتر کردن و منجمد نمودن با استفاده از روش های مرسوم انتقال خون تهیه گردند.

پلاسمای تازه منجمد Fresh Frozen Plasma

• حجم هر واحد تقریباً 250-200 میلی لیتر است.
• دمای مطلوب 30- درجه سانتی گراد یا پائین تر است ولی می توان در 18- درجه سانتی گراد نیز نگهداری کرد که چنانچه در این برودت نگهداری شود، می توان تا سه ماه (EUROPE OF COUNCIL,IBTO SOP) به عنوان منبعی غنی از فاکتورهای انعقادی پایدار و غیرپایدار از آن استفاده کرد .
• این فرآورده دارای مقادیر نرمال فاکتورهای انعقادی , آلبومین , ایمونوگلوبولین و آنتی ترومبین می باشد.

پلاسمای تازه منجمد Fresh Frozen Plasma

• در هنگام استفاده از FFP باید آن را در 37 درجه سانتی گراد ذوب کرد و پس از ذوب شدن در عرض حداکثر 4 ساعت مصرف کرد. چنانچه پلاسمایی پس از ذوب شدن مورد استفاده قرارنگیرد، می توان آن را در یخچال در دمای 1 تا 6 درجه سانتی گراد گذاشت و تا 24 ساعت، هنوز هم به عنوان پلاسمای تازه مورد استفاده قرار داد.
• سرعت تزریق در بالغین: 300-200میلی لیتر درساعت
• سرعت تزریق در بچه ها: 120-60 میلی لیتردرساعت
• باید از طریق فیلتر 260-170 میکرونی (صافی استاندارد) تزریق شود.
• میزان درمانی پلاسما جهت تصحیح فاکتورهای انعقادی  10cc تا20 به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار است .

اندیکاسیون های مهم تزریق پلاسما:(FFP)

• کمبود چندین فاکتور انعقادی
• – کوآگولوپاتی رقتی
• -خونریزی در بیماری کبدی
• -انعقاد داخل رگی منتشر(DIC)
• برگشت سریع اثر وارفارین درموارد خونریزی یا نیاز به جراحی
• TTP
• PT,PTT بیش از 5/1 برابر میانگین طیف مرجع
• کمبود فاکتورهای انعقادی (در صورت عدم دسترسی به کنسانتره فاکتور)

کنترا اندیکاسیون های تزریق پلاسما

1. افزایش حجم
2. جایگزینی ایمونوگلوبولین ها در نقص ایمنی
3. حمایت تغذیه ای
4. ترمیم زخم

پلاسمای تازه منجمد Fresh Frozen Plasma

• درتزريق پلاسما احتياجی به كراس مچ نيست ولی هم گروهی سيستم ABO بين دهنده و گيرنده را بايد رعايت كرد و چنانچه پلاسمای هم گروه یا سازگار با بيمار يافت نشود , مي توان از پلاسمای اهداكننده گروه AB به عنوان دهنده همگانی پلاسما استفاده كرد، چون اين افراد فاقد آنتي A و آنتی B هستند .
• تجویز روتین RhIG بعد از تزریق حجم های نسبتا کوچک پلاسما اندیکاسیون نداشته اگرچه منطقی است در خانم های Rh منفی در سنین باروری که تحت plasma exchange می گیرند هر 3هفته یکبار RhIG به میزان 50 میکروگرم دریافت نمایند.

کرایو پرسیپیتات(Cryoprecipitate)

• حجم هر واحد تقریبا 15 میلی لیتر است.
• کرایو بخشی از پلاسمای تازه بوده که در سرما غیر محلول است.
• کرایو را پس از تهیه باید هرچه زودتر مصرف نمود و یا حداکثر در عرض دو ساعت پس از تهیه در دمای 30 – درجه سانتی گرادمنجمد شود. کرایو باید از طریق فیلتر 260-170 میکرونی(صافی استاندارد) تزریق شود.
• فرآورده باید در دمای 25- درجه سانتی گراد و پایین ترحداکثر تا سه سال نگهداری شود .در دمای 18- درجه تا سه ماه قابل نگهداری است (IBTO SOP)

کرایو پرسیپیتات (Cryo precipitate)

• برای مصرف کرایو ابتدا باید در 37 درجه سانتی گراد ذوب شود و پس از ذوب شدن نباید دوباره منجمد گردد و لازم است هر چه سریعتر مصرف گردد.پس از ذوب شدن فقط حداکثرتا 6 ساعت در دمای اتاق قابل نگهداری و مصرف است .
• سرعت تزریق بسته به تحمل بیمارداشته و باید هرچه سریعتر تزریق شود.
• استفاده از فرآورده سازگار ازنظر ABO به ویژه برای کودکان که حجم خون آنها کم است ارجحیت دارد اما انجام آزمایش سازگاری قبل از تزریق لازم نمی باشد. وچون این فرآورده حاوی گلبول قرمز نمی باشد انجام آزمایش Rh هم لازم نیست.

*میزان مصرف کرایوبستگی به عوامل مختلفی داشته و به عنوان مثال برای هیپو فیبرینوژنمیا معمولاً یک واحد(کیسه) به ازاء هر5 تا 10 کیلوگرم وزن بدن می باشد .

اندیکاسیون های مهم تزریق رسوب کرایو

1. کمبود فاکتور 8 (در صورت عدم دسترسی به کنسانتره فاکتور)
2. بیماری فون ویلبراند (در صورت عدم دسترسی به کنسانتره فاکتور)
3. هیپوفیبرینوژنمی
4. کمبود فاکتور13
5. خونریزی اورمیک (DDAVP در این حالت ارجحیت دارد)
6. چسب فیبرین موضعی

(CPP) CryoPoorPlasma

• حجم آن حدود 200 سی سی می باشد نام دیگر این فرآورده Cryo Precipitate-Reduced می باشد .
• این فرآورده حاوی مقادیر خیلی کم فیبرینوژن، فاکتور VIIIC و فاکتور فون ویلبراند می باشد لیکن سایر فاکتورهای پلاسمائی را به حد کافی دارد .
• در درمان بیماران مبتلا به TTP کاربرد دارد.

پلاکت متراکم (Platelet concentration)

• نگهداری در دمای 2 ±22 درجه سانتی گراد (درجه حرارت اطاق) همراه با تکان دادن و آژیتاسیون ملایم و دائمی تا 3 روز در سیستم بسته امکان پذیر است . پلاکت هایی که در درجه حرارت اتاق نگهداری می شوند از نظر انعقادی از کارآیی بهتری برخوردار هستند .
• حجم:70-50 میلی لیتر

*تزریق پلاکت با پلاسمای هم گروه ویا سازگار ازنظر سیستم ABO با گلبول قرمز گیرنده توصیه میگردد.بیماران Rh منفی بایستی پلاکت Rh منفی دریافت نمایند به خصوص در بچه ها و یا زنان در سنین باروری .در غیر این صورت باید از ایمونوگلوبولین Rh استفاده شود.

*دز مناسب تزریق در بالغین به خوبی تعیین نشده است، ولی می توان پاسخ در مانی به تزریق را با محاسبه CCI امکان پذیرنمود.معمولا یک دوز درمانی برای یک بیمار بالغ به 5 واحد یا بیشتر نیاز دارد.

*تزریق هر واحد پلاکت رندوم 10000 – 5000 در میکرولیتروپلاکت آفرزیس 60000 – 30000 در میکرولیترپلاکت را افزایش می دهد.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید: