پنج بیماری شایع در اطفال

پنج بیماری شایع در اطفال

فرمت: pdf  تعداد صفحات:37

تشنج ناشی از تب در کودکان(Febrile seizures)و مراقبتهای پرستاری

تشنج ناشی از تب(Febrile seizures):

تعریف: بروز حملات تشنجی حین تب، تشنج ناشی از تب نامیده می شود. تشنج ناشی از تب بیماری شایع کودکان درسنین 5 ماهگی تا 5 سالگی می باشد هر چند ممکن است این تشنج ها زودتر از سه سالگی و یا بعد از 7 سالگی نیزمشاهده گردند. بنابراین لازم است حتماً سایر علل تشنج با معاینه و بررسی آزمایشگاهی توسط پزشک رد شود. افزایش درجه حرارت بدن بیش از 102 درجه فارنهایت تا 104 درجه فارنهایت(40-38/5درجه سانتیگراد)می تواند عامل مستعدکننده برای ایجاد تخلیه های زود رس الکترونیکی باشد.

نکته: این نوع حمله تشنجی از الگوی تونیک-کلونیک تبعیت می کند.

نکته: 90 %از موارد تشنج ناشی از تب، متعاقب اوتیت میانی، فارنژیت و آدنیت(التهاب آدنوئید ها) روی می دهد.

علل ابتلا به تشنج ناشی از تب

• عفونت های دستگاه ادراری
• عفونت دستگاه عصبی مرکزی
• عفونت های تنفسی فوقانی
• سایر علل و علل ناشناخته

چه زمانی این بیماری بروز می نماید؟

این بیماری در جریان افزایش ناگهانی درجه حرارت بدن چه به علت بیماریهای عفونی و چه غیر عفونی بروز مینماید.در بعضی از بیماریهای بثوری که درجه حرارت بدن بطور ناگهانی و درعرض2-1ساعت بالا می رود بیشتر دیده می شود. بنابراین تشنج معمولاً در زمان بالا رفتن درجه حرارت ایجاد می شود و میزان درجه حرارت بدن و مدت بالا ماندن آن تأثیر چندانی در بروز این بیماری ندارد. بنابراین بهترین زمان مداخله برای پیشگیری از این بیماری در آغاز تب وحداکثر در24-48ساعت اول بروز تب می باشد.

شیوع بیماری چه میزان است؟

این بیماری یکی از شایعترین بیماریهای کودکان می باشد و حدود 3% کودکان در سنین یاد شده به این بیماری مبتلامی شوند.

علائم:

• کاهش سطح هوشیاری
• مات شدن به یک نقطه
• تب و لزر شدید
• توهم
• کاهش تحمل کودك
• جیغ زدن بدون دلیل
• تهوع و استفراغ شدید
• عدم داشتن کنترل ادرار و مدفوع
• حرکت کردن غیر ارادی بازو و دست و پای کودك

چه عواملی احتمال بروز بیماری را بیشتر می نماید؟

1. سرعت افزایش تب
2. سابقه مثبت بیماری در بیمار، برادر و خواهر بیمار و یا والدین کودك

آیا در صورت یکبار ابتلاء کودك به این بیماری احتمال تکرار آن وجود دارد؟

در صورت ابتلا یک نوبت کودك به تشنج ناشی از تب احتمال تکرار آن در50-30%موارد وجود دارد. ولی باید به خاطرداشت که بعد از سنین 9 سالگی هیچ گاه تشنج ناشی از تب اتفاق نخواهد افتاد.

تشخیص:

1. آزمایش خون و مایع نخاعی
2. MRIاز مغز

پاشویه:

اگر دمای بدن کودك به بالاتر از38/5درجه برسد باید او را پاشویه کرد؛ برای انجام پاشویه به آب ساده ولرم در حد38-37درجه و بدون هیچگونه ماده افزودنی دیگر و همچنین یک تکه اسنفنج ویا پارچه تمیز نیاز می باشد. اسفنج ویا پارچه با آب مرطوب شده و بر روی تنه و پشت بیمار گذاشته می شود. این عمل را می توان هر5-3دقیقه یکبار تاپائین آمدن درجه حرارت بدن تکرار کرد. ؛ همچنین می توانید تشت تمیزی را پر از آب ولرم کنید و پاهای کودك رادر داخل آن بزارید. بهتر است دمای محیط طوری باشد که کودك دچار لرزش نشود چون در غیر این صورت دمای بدن او به سرعت بالا می رود.

در صورت افزایش نبض، کاهش تنفس و خواب آلودگی باید از ادامه پاشویه خودداری کرد، چون ممکن است سبب کلاپس در گردش خون باشد. در حد امکان لباس های کودك از جنس نخی باشد. در زمان تشنج به کودك هیچگونه مواد غذایی از راه دهان داده نشود و پس از رفع تشنج کودك را به خوردن مایعات و آبمیوه ترغیب کنید. بهتر است کودك تا زمان بهبودی کامل در رختخواب استراحت کند ولی پس از آن می تواند فعالیت های روزانه خود را شروع نماید.

برای خنک کردن می توان پارچه ای خنک در نواحی کشاله های ران، زیربغل و پیشانی استفاده کرد . پس از کنترل تب لازم است به بررسی علت به وجود آورنده تب پرداخته و عفونت زمینه ای را درمان کرد.

نکته : مهمترین بیماری که همراه با تب می تواند منجر به تشنج گردد، مننژیت می باشد.

درمان تشنج ناشی از تب:

با توجه به اینکه این بیماری یک بیماری خوش خیم و بدون عارضه ای می باشد اقدامات پیشگیرانه و حفظ درجه حرارت کمتر از38/4درجه سانتی گراد با کمک استامینوفن هنگام تب اهمیت دارد زیرا معمولا در این درجه حرارت، تشنج ندرتا به وقوع می پیوندد. ممکن بتوان در طی ابتلا به یک عفونت تنفسی با استفاده از فنوباربیتال ازوقوع تشنج جلوگیری به عمل آورد. ولی معمولا به علت اینکه به3-2روز زمان برای افزایش سطح خونی این دارو نیاز است از آن استفاده نمی شود. این دارو همچنین سبب خواب آلودگی شدید کودك می شود. لازم به ذکر است که عامل اصلی در بروز تشنج ناشی از تب، سرعت افزایش درجه حرارت بدن می باشد به عبارت دیگر، افزایش ناگهانی درجه حرارت بدن بیش از افزایش تدریجی آن منجر به بروز تشنج می گردد.

دارو درمانی:

1. استفاده از داروهای ضد تشنج(مانند فنوباربیتال، دیازپام و …)طبق تجویز پزشک. استفاده از داروهای ضد تشنج،آستانه سلول های مغز را برای ابتلا به تشنج بالا نگاه داشته و آن را افزایش می دهد.
2. توصیه به مصرف تب برهایی مانند: استامینوفن، ایبوبروفن(شربت و یا شیاف)

روش های غیر دارو درمانی:

1. درمان جراحی : در صورتیکه که تشنج به دلیل هماتوم، تومور و ضایعات مغزی به وجود آید اندیکاسیون جراحی دارد گاهی اوقات نیز از جراحی نیز به منظور خارج کردن کانون تشنج استفاده می شود.
2. استفاده از رژیم غذایی کتوژنیک:می تواند در کنترل تشنج مؤثر باشد. در این رژیم به طور قابل توجهی مصرف کربوهیدرات و پروتئین محدود شده واز چربی به عنوان منبع تولید انرژی استفاده می شود. این رژیم غذایی در دراز مدت عوارضی نظیر افزایش چربی های خون را دارد.

اقدامات لازم در مواجهه با تشنج کودك:

• در ابتدا راه تنفس کودك باید باز شود.
• اگر در موقع تشنج، کودك استفراغ کرد بلافاصله سر بچه را به یک طرف برگردانده تا محتویات استفراغ به حلق بچه باز نگردد.
• بعد از استفراغ کردن کودك، نباید هیچ گونه غذا و یا مایعات به کودك داد.
• بهتر است اطرافیان در هنگام استفراغ کودك آرام باشند تا کودك دچار ترس و اضطراب نگردد.
• برای بررسی بیشتر باید سریعاً نزد پزشک مراجعه شود.

عوارض:

• صدمه دیدن مغز بر اثر تشنج های پشت سرهم
• افزایش آسیب پذیری تمامی اعضای بدن با بروز تشنج
• تشدید تشنج در کودکان اغلب در مدت یکسال رخ می دهد.
• افزایش خطر ابتلا به بیماری صرع در کودکانی که مرتبا دچار تشنج می گردند.

درچه مواردی احتمال تکرار تشنج ناشی از تب بیشتر است؟

1. در صورتیکه اولین حمله بیماری قبل از یکسالگی اتفاق افتاده باشد.
2. درصورتیکه سابقه تشنج ناشی از تب در والدین بیمار در سنین کودکی و یا در برادر و خواهر بیمار وجود داشته باشد.
3. در صورتیکه در یک نوبت تب بیش از یک حمله تشنج اتفاق بیفتد.

تشخیص افتراقی

ممکن است کودك بیماریهای خطرناکی مانند مننژیت داشته باشد و با این بیماری اشتباه شود. همچنین ممکن است بیمار به علت عفونتهای ساده تب کرده باشد ولی علت تشنج وی کمبود قند خون و یا افت کلسیم خون باشد. از طرف دیگر بیماران صرعی نیز ممکن است اولین حمله بیماری ویا یکی از حملات بیماری خود را همراه با تب نشان دهند.بنابراین باید به پزشک اجازه داد بررسی کامل خود را در مورد علت تشنج خصوصاً علل با خطر بیشتر مانند مننژیت را انجام دهد.

آیا برای بیمار مبتلا به تشنج ناشی ازتب انجام سی تی اسکن و یا گرفتن نوار مغز ضرورتی دارد؟

این اقدامات با نظر پزشک ودر مواقع خاص برای رد نمودن سایر علل تشنج ضرورت پیدا می نماید. سی تی اسکن به ندرت لازم می شود و نوار مغز نیز چنانچه تشنج ناشی از تب در سنین معمول آن اتفاق نیفتد و یا در یک نوبت تب بیمار بیش از یکبار تشنج نماید ضرورت پیدا می کند.

آیا می توان از بروز این بیماری پیشگیری نمود؟ چه اقدامات پیشگیرانه ای احتمال تکرار تشنج ناشی از تب را کاهش می دهد؟

مهمترین اقدامی که برای اینگونه بیماران می توان انجام داد اقدامات پیشگیرانه می باشد که این اقدامات توسط والدین و با راهنمائی پزشک انجام می شود. اقدامات پیشگیرانه دو بخش می باشد: اول پیشگیری از افزایش ناگهانی درجه حرارت بدن که این اقدام با کم کردن پوشش بیمار، انجام پاشویه و مصرف داروهای ضد تب حاصل می شود ودوم پیشگیری موقت از تشنج با داروی دیازپام می باشد. ضمن آنکه در اولین فرصت کودك حتما باید توسط پزشک معالج معاینه و علت تب بررسی و در صورت نیاز، درمان علت آن انجام شود.

تجویز داروی ضد تب:

بهترین کنترل داروئی تب استفاده از استامینوفن می باشد. برای کنترل تب باید از میزان کافی استامینوفن(متناسب با وزن کودك)و در فواصل منظم6-4 ساعت استفاده شود. مصرف نامنظم دارو باعث ایجاد لرز در کودك می شود.درطول شب که درجه حرارت بدن بطور طبیعی بالاتر می باشد تجویز4ساعته آن و یا استعمال یک شیاف استامینوفن کودکان(در صورتیکه کودك مبتلا به اسهال نباشد) توصیه می شود.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید: