تغذيه تكميلی شير خواران از 6 تا 21 ماهگی

تغذيه تكميلی شير خواران از 6 تا 21 ماهگی

فرمت: pdf  تعداد صفحات:12

مقدمه

تغذيه انحصاری با شيرمادر در 6 ماه اول زندگی برای رشد و تكامل از اهميت ويژه ای برخوردار است. در اين زمان تغذيه شيرخوار منحصراً باشيرمادر بوده و كودك نيازی به استفاده از هيچگونه ماده غذايی و حتی آب ندارد و تنها شير مادر، آغوش مادر، استفاده از آفتاب، قطره A ، D وواكسيناسيون از ضروريات و تأمين كننده كليه نيازهای غذايی، جسمی، روانی و عاطفی است.

از سن 6 ماهگی به بعد شيرخوار علاوه بر شير مادر به غذاهای سالم، مناسب، كم حجم و پر انرژی نياز دارد. اين غذاها در شروع غلظتی كمی بيشتر از شير مادر داشته و به تدريج بر مقدار، غلظت و تنوع آن افزوده می شود تا شير خوار بتواند با طعم، مزه و قوام غذاها آشنا شده و عادت جويدن در او تقويت گردد. همچنين نحوه استفاده از وسايل لازم برای غذا خوردن نيز فرا گرفته شود تا كم كم بعد از يكسالگی بتواند از غذاهای سفره خانوادگی بر اساس رشد و تكامل خود استفاده نمايد. از 6 تا 21 ماهگی هنوز غذای اصلی شيرخوار شير مادر است و غذای كمكی همراه باشير مادر برای آماده سازی و تكامل روانی، اجتماعی وی نقش بسزايی دارد. بنابراين استفاده از يك الگوی صحيح برای غذاها و ايجاد عادت غذايی مناسب بسيار ضروری و قابل توجه است.

سن شروع غذای كمكی:

پايان 6 ماهگی بهترين زمان برای شروع غذای كمكی است زيرا:

1. شير مادر بعد از 6 ماهگی، به تنهايی قادر به رفع نيازهای غذايی كودك نيست چون دراين سن وزن شيرخوار بيش از 1 برابر وزن تولد می شود.
2. ذخيره آهن بدن شيرخوار كه در سه ماهه سوم حاملگی مادر ذخيره كرده بود در حوالی ماهگی به حداقل می رسد.
3. دستگاه گوارش شيرخوار در حوالی 6 ماهگی برای پذيرش غذای نيمه جامد آمادگی لازم را پيدا می كند.
4. تكامل تغذيه ای بخشی از تكامل عمومی بدن است. در اين سن دندان درآوردن، از بين رفتن رفلكس بيرون راندن غذا (تف كردن ياExtrusion Reflex)همراه با قدرت نشستن و گردن گرفتن، حركات هدفدار دست و انگشتان كه همه در نيمه دوم سال اول پديد می آيد،شيرخوار را جهت پذيرش غذای كمكی آماده می كند.

خطرات زود شروع كردن غذای كمكی:

اگر غذای كمكی زودتر از موقع شروع شود وقايع نامطلوبی می تواند سلامتی شيرخوار را به خطر بياندازد از جمله:

• احتمال ابتلا شيرخوار به اسهال زياد می شود زيرا دستگاه گوارش شيرخوار هنوز كاملاً تكامل نيافته است، به علاوه ممكن است ماده غذايی تهيه شده نيز آلوده يا در تهيه و نگهداری آن دقت كافی نشده باشد.
• چون گنجايش معده شيرخوار كم است. غذای كمكی ممكن است جايگزين يك وعده شير مادر شود لذا شيرخوار رغبت به مكيدن پستان مادر نداشته در نتيجه، هم شير كمتری ترشح می شود و هم بدليل كمبود انرژی و مواد غذايی دريافتی در مقايسه با شير مادر،شيرخوار انرژی كمتری به دست می آورد. اين خود باعث ايجاد سوءتغذيه و عدم رشد كافی او خواهد شد.
• احتمال بروز آلرژی (حساسيت) بيشتر می شود.

خطرات دير شروع كردن غذای كمكی

اگر غذای كمكی ديرتر از پايان 6 ماهگی شروع شود به دليل اينكه معمولاً شير مادر به تنهايی قادر به تأمين نيازهای تغذيه ای كودك از پايان 6 ماهگی به بعد نيست امكان كندی يا توقف رشد كودك وجود دارد. دير شروع كردن غذای كمكی باعث می شود كه از يك طرف شيرخوار عمل جويدن را ياد نگيرد و از طرف ديگر آشنا شدن شيرخوار به مزه و طعم انواع غذاها به تأخير افتد. اكثر شيرخوارانی كه در پايان 6 ماهگی با غذای كمكی آشنا نشده و فقط تا مدت طولانی از شيرمادر استفاده كرده اند تمايلی به استفاده از غذاهای جامد ندارند و همين امر ممكن است سبب بروز سوءتغذيه و افت رشد آنها شود.

خصوصيات غذای كمكی مناسب:

1. با حجم كم دارای انرژی بيشتری باشد.
2. نرم بوده و هضم آن آسان باشد.
3. قابل تهيه و در دسترس خانواده،ارزان و مناسب عادات غذايی خانواده باشد.
4. تازه، پاكيزه و بهداشتی تهيه شود. كاملا پخته و بعد از خنك شدن مصرف شود، بقيه غذا در ظرف سرپوشيده و در جای خنك نگهداری شود.
5. امكان استفاده از آن در حجم كم و به دفعات وجود داشته باشد.

نكات اساسی در تهيه و نگهداری غذای كمكی:

• قبل از تهيه غذا بايد دستها كاملاً با آب و صابون شسته شود
• هنگام غذا دادن به شيرخوار بايد دستهای او نيز با آب و صابون شسته شود.
• غذای كمكی بايد به مقدار لازم برای هر روز تهيه شود.
• غذای كمكی اضافی با پوشش مناسب و در ظرف تميز در جای خنك نگهداری شود.
• نگهداری غذای كمكی اضافی در يخچال حداكثر تا 14 ساعت اشكال ندارد.
• برای نگهداری غذای كمكی به مدت طولانی، آنرا در ظرف بزرگتری نگهداری كنيد و فقط به اندازه يك وعده از آن را برداشته، گرم نموده و به شيرخوار دهيد.
• يك قانون كلی در تغذيه تكميلی آن است كه حتماً از موادی استفاده شود كه بعدها در سفره خانواده وجود دارد.

توصيه می شود اصول زير در تغذيه تكميلی رعايت شود:

1. بعد از تغذيه شيرخوار با شيرمادر، غذای كمكی به او داده شودو هرگز قبل يا در فواصل تغذيه با شير مادر از غذای كمكی استفاده نشود.
2. از يك نوع ماده غذايی ساده شروع شود و كم كم به مخلوطی از چند نوع افزايش يابد.
3. از يك قاشق مرباخوری شروع و به تدريج بر مقدار آن اضافه شود. (به استثناء زرده تخم مرغ، كه به اندازه يك نخود شروع می شود).
4. مواد غذايی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار بايد به تدريج به غذای شيرخوار اضافه شود.
5. بين اضافه كردن مواد غذايی مختلف 5 تا 7 روز فاصله باشد تا شيرخوار اول به يك غذا عادت كند بعد غذای جديدی به او داده شود اين كار باعث می شود كه اگر ناسازگاری به يك ماده غذايی وجود داشته باشد شناخته شود و از طرف ديگر دستگاه گوارش شيرخوار فرصت می يابد كه به مواد غذايی عادت كند.
6. در شروع، غذاها بايد نسبتاً رقيق و غلظت آنها كمی بيشتر از شيرمادر باشد و به تدريج بر غلظت آنها اضافه شود اينكار به يادگرفتن عمل جويدن كمك می كند.
7. تنوع در غذای كمكی رعايت شود.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید: