اصول تغذیه در بیماران سرطانی و شیمی درمانی

اصول تغذیه در بیماران سرطانی و شیمی درمانی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 130

سبب شناسی سرطانی

سبب شناسی سرطانی از دو منظر قابل بررسی می باشد :

• منشا مولکولی سرطان در داخل سلول ها
• علل خارجی یا محیطی سرطان در ارتباط با عوامل خطر فردی و اجتماعی

سرطان در واقع یک بیماری منفرد نبوده و شامل گروهی از بیماری ها می گردد که با رشد غیر قابل کنترل سلول ها همراه گردیده اند . امروزه بیش از 811 نوع سرطان که از سلول های متفاوت بدن منشا می گیرند شناسایی شده اند. در حالت طبیعی تقسیم، تمایز و مرگ سلول ها یک فرایند کاملا تنظیم شده می باشد. سرطان زمانی به وجود می آید که تعادل بین تکثیر و مرگ سلولی در یک سلول منفرد از بین برود .

تقسیم سلولی، شامل همانند سازی دقیق مارپبچDNA می گردد. انجام فرآیند مزبور، مستلزم کارکرد مطلوب مکانیسم های مختلفی است که تحت تاثیر مواد شیمیایی داخل سلول یا سایر سلول ها و نیز هورمون هایی که در فواصل دور توسط بافت ها تولید گشته و از طریق خون به سلول های هدف می رسند، عمل می نماید.

مواد شیمیایی و هورمون ها با اتصال به گیرنده های خود در سطح سلول ها و انتقال پیام جهت توقف یا شروع تقسیم، فرآیند تقسیم سلولی راتحت تاثیر قرار می دهند.

اتصال مولکول های مختلف به گیرنده سطح سلول، موجب فسفریلاسیون یا دفسفریلاسیون ونهایتا انتقال سیگنال های مناسب در داخل سلول می گردد. صد ها پروتئین یا ژن در داخل سلول وجود دارند که همانندسازی DNA را به صورت دقیق کنترل می نمایند.عوامل رونویسی، پروتئین هایی هستند که در تنظیم بیان ژن نقش داشته و سیگنال ها را از سطح سلول به هسته و نهایتا به DNA منتقل می کنند.

بنابر یافته های دانشمندان، انواع مختلف تومورها در نتیجه نقص یا جهش در یک یا تعداد بیشتری از رونوشت های ژن های درگیر در تقسیم سلولی بروز می یابند.

امروزه محققان دریافتند که علاوه بر جهش های ژنتیکی، تغییرات اپی ژنتیکی و بر هم کنش ژن ها بر عوامل دخیل در شیوع زندگی همانند مصرف دخانیات، رژیم تغذیه، وزن و فعالیت بدنی نیز می توانند میزان بروز سرطان راتحت تاثیر قرار دهند. این یافته ها سبب گردیده است تا رهیافت های منحصر به فردی جهت جلوگیری از پیدایش سرطان به وجود آیند. در برخی از سرطان های خانوادگی، این امر می تواند از طریق غربالگری، استفاده از مواد شیمیایی خاص، جراحی پیشگیرانه و تغییر شیوه زندگی صورت پذیرد.

عوامل محیطی دخیل در ایجاد سرطان متفاوت می باشند. تخمین زده می شود که حدود 71 درصد سرطان هادر اثر عوامل محیطی رخ می دهند. علل محیطی تمامی عوامل خطر خارج از بدن میزبان را در بر می گیرد؛ بنابراین این عوامل شامل بسیاری از عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی افراد(مثل رژیم غذایی و ااستعمال دخانیات) و نیز عوامل موجود در جامعه و محیط کار می باشند.

از آنجایی که سرطان زایی در اثر قرارگیری در معرض عوامل محیطی بستگی به برهم کنش بین عوامل محیطی و فرآیندهای متابولیک در داخل بدن میزبان دارد و چون این فرآیندها سیستم آنزیمی داخل سلولی را درگیر می کنند که تحت کنترل ژنتیک می باشند، بنابراین می توان گفت تمامی سرطان ها دارای یک منشا ژنتیکی هستند.

به طور کلی بررسی عوامل خطر سرطان نشان می دهد که :

• مصرف دخانیات مسئول 1/8میلیون مرگ ناشی از سرطان ( 60 درصد از کشورهای با درآمد متوسط و پایین) درسال می باشد.
• چاقی، اضافه وزن و بی تحرکی مسئول274000 مرگ ناشی از سرطان در سال می باشند.
• مصرف مضر الکل مسئول351000 مرگ ناشی از سرطان در سال می باشد.
• انتقال جنسی ویروس پاپیلومای انسانی مسئول235000  مرگ ناشی از سرطان در سال می باشد.
• کارسینوژن های محیطی مسئول152000 مرگ ناشی از سرطان در سال می باشند.

بنابراین با کنترل این عوامل خطر نزدیک به 40درصد مرگ های ناشی از سرطان قایل پیشگیری خواهد بودو به همین ترتیب با تشخیص و درمان به موقع یک – سوم بار آن کاهش خواهد یافت، لذا برنامه ریزی در جهت پیشگیری و کنترل سرطان ها مؤثرترین عامل در راستای کاهش بروز و بار این بیماری محسوب می گردد .

انواع روش های تشخيص سرطان

غربالگری(بيماريابی):غربالگری به مفهوم تشخیص زودرس سرطان در افراد بی علامت است که حیات بیماررا تضمین می کند. غربالگری سرطان برای گروه های زیر در دسترس است:

• عموم مردم: سرطان های تحت غربالگری عبارتند از : سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان دهانه رحم، سرطان
  پروستات.
• گروه های با احتمال بالای ابتلا به سرطان : سرطان های تحت غربالگری عبارتند از: سرطان ریه، سرطان کبد درهپاتیت B و C مزمن، سرطان معده، سرطان بیضه.

غربالگری سرطان شامل یک معاینه پزشکی و یک یا تعدادی از اقدامات زیر است:

آزمايش خون: بعضی از سرطان ها با آزمایش خونی که تومور مارکر نامیده می شود، تشخیص داده شوند و بعضی ازتومور مارکرها برای تشخیص پیشرفت بیماری بعد از درمان نیز به کار می روند. تومور مارکرها در سرطان های زیرمفید هستند: سرطان های روده بزرگ، کبد، پستان، تومورهای بیضه، پروستات ، تیروئید و ریه.

راديوگرافی از قفسه سينه( CXR):اين تصویربرداری در بیماران با سرطان ریه و بیمارانی که پزشک مشکوک به انتشار سرطان از جایی دیگر به ریه بیمار است به کار می رود.

ماموگرافی: طبق مطالعات زیادی که انجام شده ماموگرافی برای تشخیص زودرس سرطان پستان بسیار مفید است.توصیه می شود زنان بالای 40 سال برای غربالگری سرطان پستان با ماموگرافی بررسی شوند و در مورد تکنیک معاینه پستان توسط خودشان آموزش داده شوند.

سونوگرافی: سونوگرافی روشی ساده برای یافتن بدخیمی های مخفی شکم و حفره لگنی مثل تومور پانکراس وسرطان تخمدان و همچنین برای بررسی سرطان هایی که در کبد قرار گرفته اند، است.

نمونه برداری: این جراحی ساده سرپایی و معمولا تحت یک بی حسی موضعی انجام می شود. نمونه برداری در افرادی که یک توده یا تورم بزرگ شونده و یا یک ضایعه پوستی دارندکه مشخصاتش تغییر می کند به کار می رود. بعضی اوقات یک نمونه  برداری نازک با سوزن از قسمت های عمقی توده یا برآمدگی در حفره بدن انجام می شود. گاهی سونوگرافی یا سی تی اسکن برای تعیین اندازه و محل قرار گیری توده قبل از آن استفاده می شود.

ادامه مطلب رابادانلود فایل پیوستی مشاهده کنید: